ارزیابی تحمل به خشکی در ژرم‌پلاسم جو ((Hordeum vulgare L. بومی اقلیم گرم و خشک ایران

تعداد 277 مورفوتیپ از ژرم‌پلاسم جو زراعی بانک ژن گیاهی ملی ایران، متعلق به یازده استان کشور با اقلیم گرم و خشک، از نظر تحمل به خشکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. مورفوتیپ‌ها در دو آزمایش تنش خشکی و نرمال کاشته شدند. بر اساس عملکرد دانه، شاخص‌های تحمل به تنش محاسبه شدند. بررسی آماره‌های توصیفی عملکرد در هر دو شرایط و شاخص‌های تنش نشان داد که شاخص STI دارای بزرگ‌ترین ضریب تغییرات بود. شاخص‌های GMP و STI براساس همبستگی بالا با عملکرد دانه در شرایط نرمال و تنش خشکی به عنوان مناسب‌ترین شاخص‌ها شناسایی شدند و 59 مورفوتیپ در گروه متحمل به خشکی قرار گرفتند که از بین آن‌ها مورفوتیپ‌های 70227 از یزد، 2/6507، 6436 و 1/6252 از بوشهر، 70013 و 70014 از کرمان، 2/6652 از خوزستان، 6421 از خراسان و 70017 از سیستان و بلوچستان دارای مقدار شاخص STI بیشتری بودند و به عنوان مورفوتیپ‌های برتر در این تحقیق شناسایی شدند. بر اساس فاصله اقلیدسی بین منشاء مورفوتیپ مورد بررسی، مورفوتیپ‌های سیستان و بلوچستان و بوشهر، کمترین و مورفوتیپ‌های خوزستان و لرستان بیشترین شباهت را داشتند. در نمودار پراکنش منشاء مورفوتیپ‌ها، مبتنی بر مقیاس‌بندی چندبعدی، استان‌های لرستان، فارس، هرمزگان، خوزستان و مرکزی در اطراف نمودار و دورتر از سایر استان‌ها و بوشهر و اصفهان در نزدیکی مرکز نمودار واقع شدند. از آن‌جا که مورفوتیپ‌های مورد بررسی در این تحقیق بومی اقلیم گرم و خشک کشور بودند، تحمل بالایی نسبت به تنش خشکی نشان دادند و تنوع ژنتیکی بالائی از این نظر در ژرم‌پلاسم وجود داشت.